زنگ خطر تغییرات ژئوپلیتیک در منطقه | «زقّوم» میوه شجره ملعونه معامله قرن

خبرگزاری رسا ـ گروه بین‌الملل: نشست «صلح و شکوفایی اقتصادی» بحرین که با هدف اجرایی شدن فاز اول طرح موسوم به معامله قرن، ماه آینده در منامه آغاز به کار خواهد کرد، به اعتراف کارشناسان و تحلیلگران سیاسی، پیش از شروع با شکست مواجه شده است.

به عقیده بسیاری از جمله یوسی بیلین وزیر پیشین دادگستری رژیم صهیونیستی، مشکل اساسی نشست منامه آن است که در چهارچوب ترسیم شده دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا برای پایان دادن به نزاع فلسطینی ـ اسرائیلی حرکت می‌کند بنابراین تنها به تشدید بحران‌ها در منطقه منجر خواهد شد.

ترامپ که تنها بر دیپلماسی اقتصادی تکیه کرده است، گمان می‌کند که اگر فلسطین را در فشار اقتصادی شدید قرار داده و سپس با جمع آوری کمک‌های مالی در نشست منامه، این اموال را به فلسطینی‌ها پرداخت کند، می‌تواند ملت فلسطین را وادار به عقب‌نشینی از حقوقشان کند اما ترامپ نمی‌داند که از درخت معامله قرن، میوه زقّوم برداشت می‌کند و به اهدافی که با رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی برای حکمرانی بر منطقه ترسیم کرده است، دست نخواهد یافت.

سناریوی آمریکا برای پایان دادن به مسأله فلسطین، استفاده از سیاست چماق و هویج است. آمریکا از سویی سخن از گشایش اقتصادی برای حامیان صلح و ثبات در منطقه بر زبان جاری کرده و از سوی دیگر با تشدید فشارها بر حامیان قدس شریف و طرفداران ملت فلسطین، راه را برای هرگونه مخالفت مسدود کرده است. اسرائیل، آمریکا و کشورهای مرتجع عربی به گمان خود، کلید حل سیاسی مسأله فلسطین را در بخش اقتصادی خواهند یافت اما نمی‌دانند که در این بخش نیز چیزی نصیبشان نمی‌شود.. به عقیده مثلث شرارت، اگر به ملت فلسطین گفته شود «ما به شما دارایی و ثروت می‌دهیم و کافی است که از خطوط قرمز خود عقب نشینی کنید» آنان حاضر به پذیرش چنین ننگی خواهند شد حال آنکه این طرح، علاوه بر عدم تغییر جایگاه فلسطین در ژئوپلیتیک منطقه، تنها خشم و غضب امت اسلامی را به همراه خواهد داشت.

عادی سازی روابط و معامله قرن؛ طرحی به درازای تاریخ اسرائیل
با نظر به تاریخ و به فاصله اندک زمانی پس از امضای پیمان اسلو، تلاش‌های بسیاری از سوی اسرائیل برای پیشبرد اهداف سیاسی از مسیر برگزاری همایش‌های اقتصادی به کار گرفته شد. کشورهای عربی که روابط دیپلماتیک آشکاری با اسرائیل نداشتند، در این همایش‌ها شرکت می‌کردند. اولین همایش در مغرب برگزار شد تا اسرائیل نوک پیکان نفوذ سیاسی خود را در قالب اقتصادی متوجه جهان عرب کند، هرچند که به دلیل ترس حاکمان عرب از سیطره امپریالیست اسرائیلی ـ آمریکایی بر کشورهای عربی، موفقیت چندانی نصیب رژیم صهیونیستی نشد.

این تجربه سبب شد تا در نخستین سال‌های نخست وزیری بنیامین نتانیاهو و همزمان با کنفرانس 1996م قاهره و همایش سالانه اقتصادی 1997م قطر، برای برخی کشورهای عربی این اطمینان خاطر حاصل شود که نتانیاهو به دنبال پایان دادن به مسأله فلسطین نیست و نمایندگان اسرائیل تنها درصدد امضای تفاهم نامه‌ها و عقدنامه‌های اقتصادی هستند، هرچند که این اقدام در حقیقت پوششی برای جلب اعتماد کشورهای عربی و تسریع پروسه عادی‌سازی روابط با اسرائیل بود.

عادی سازی روابط با کشورهای عربی از روزهای آغازین تشکیل دولت غاصب صهیونیستی در سال1948م در دستور کار مقامات رژیم صهیونیستی قرار گرفته است. به گفته یوسی بیلین، مسؤولان وقت رژیم صهیونیستی از رفتار حاکمان عربی در تعجب بودند زیرا به گمان آنها، با تاسیس حکومتی یهودی در سرزمین فلسطین، سران کشورهای عربی به مخالفت با اسرائیل برمی‌خیزند اما حاکمان عربی چنین عقیده نداشتند تنها آن هنگام که افکار عمومی نسبت به اقدامات سران عربی واکنش نشان داد، پادشاهان عربی برای کاهش التهاب در کشورهای خود، دست به حمله تشریفاتی علیه اسرائیل زدند.

روز قدس و شکست معامله قرن!
رویه سازش حاکمان عربی با اسرائیل تا به امروز نیز باقی مانده است. با آنکه ترامپ بارها حاکمان عربی را با الفاظ زننده مورد تفقّد قرار می‌دهد اما سران عربی در برابر اهانت‌های ترامپ فقط به لبخند بسنده می‌کنند. عجب‌تر آنکه پادشاهان مرتجع عربی با انتقاد از ادبیات سازشکارانه ترامپ، به او تذکر دادند که برای پایان دادن به مسأله فلسطین باید رویه تندتری را در پیش بگیرد و همزمان فشارها را علیه مقامات فلسطینی تشدید کند تا از این رهگذر بتواند برای همیشه نزاع فلسطینی ـ اسرائیلی را پایان دهد.

به نظر می‌رسد که طرح نقشه «صلح اقتصادی» برای دستیابی به «صلح سیاسی» و حل مسأله فلسطین، با شکست مواجه شده است. بسیاری از گروه‌ها و جریانات منطقه‌ای و بین‌المللی نشست منامه را تحریم کردند. فلسطین به عنوان کشوری که مطابق با طرح از پیش تعریف شده، قرار است بخش اعظمی از مساعدت‌های مالی نشست منامه را دریافت کند، حاضر به تسلیم و سازش نبوده و مقامات فلسطینی با قاطعیت، حامیان عربی نشست منامه و مشتاقان به برقراری روابط سیاسی ـ اقتصادی با اسرائیل را خائن و مزدور توصیف کردند.

افزایش فشارها از سوی جامعه جهانی، حضور میلیونی مردم سراسر جهان در راهپیمایی روز جهانی قدس، حمایت یکپارچه امت اسلامی از آرمان‌های فلسطین و محکوم کردن طرح معامله قرن، سبب شده تا مقامات آمریکایی و رژیم صهیونیستی مانند نخست وزیر سابق دادگستری اسرائیل، برای فروکش‌ کردن خشم و غضب ملت‌های مسلمان، پیشنهاد به تعویق افتادن نشست منامه را مطرح سازند.

عقب‌نشینی استکبار جهانی نشان دهنده آن است که مثلث شوم آمریکا، رژیم صهیونیستی و کشورهای مرتجع عربی تنها زبان مقاومت را می‌فهمند. راه آزادی قدس نه از مسیر میز مذاکره بلکه از راه سلاح، مبارزه، جهاد، نبرد و پیکار با اشغالگران قدس می‌گذرد و تنها از این طریق می‌توان به آزادی فلسطین امیدوار بود.

محمد رایجی پژوهشگر مسائل جهان اسلام